Bodem water warmtepompen

Van alle soorten warmtepompen die er te koop zijn, is de bodem/water warmtepomp de beste koop als het over rendement gaat. Door de populariteit van bodem/water warmtepompen heb je ook nog eens een grote keuze.

Grond/water warmtepomp

De grond/water warmtepomp haalt haar energie uit de bodem rond of onder het huis. Dit kan omdat de aarde zelf ook warmte uitstraalt vanuit haar kern. Vanaf 50 cm diepte is de aardwarmte ook niet meer beïnvloedbaar door het klimaat of weer. Om de aardwarmte naar de warmtepomp te brengen, wordt een captatienet gebruikt. Dit zijn leidingen onder de grond met een collectorvloeistof in. Deze collectorvloeistof warmt op naargelang ze haar weg aflegt in het captatienet. Er bestaan twee manieren om dit captatienet aan te leggen:

• Horizontaal captatienet
• Verticaal captatienet

Welk water kan een bodem-water warmtepomp verwarmen?

• Sanitair warm water
• Zwembadwater
• Warm water vloerverwarming
• Warm water radiatoren

Grond/water warmtepompen met een horizontaal captatienet

Een horizontaal captatienet is het meest gebruikt bij geothermische warmtepompen. Dit captatienet bestaat uit HDPE (high density polyethyleen buizen) leidingen die collectorvloeistof bevatten (glycol of antivries). De leidingen worden op ongeveer 1.5 meter onder grond aangelegd en komen samen bij collectoren waar ze vervolgens in één buis naar de warmtepomp gaat. Deze collector of collectoren worden geïnstalleerd in de kelder of kruipkelder. Is deze niet voorhanden wordt er een put gegraven om de collectoren te plaatsen.

Hoeveel meter leidingen er moeten gelegd worden en hoe ver de leidingen van elkaar dienen te liggen, is sterk afhankelijk van de bodemsamenstelling en het vermogen van de warmtepomp.

Opgelet: boven de leidingen komt er bij voorkeur geen verharding zoals een oprit, terras,...

Samenstelling van de grond

Elke grondsamenstelling heeft haar eigen warmteoverdracht (onttrekkingsvermogens ) dus uitdrukkingen als ‘evenveel oppervlakte nodig als de woning zelf’ zijn goed om een beginidee te hebben maar zijn alles behalve voldoende. Er dient een degelijk bodemonderzoek gedaan worden om te bepalen hoeveel en op welke manier de leidingen geplaatst worden. Wel kunnen we aannemen dat de gemiddelde opbrengst 25 W/m² is en van daaruit vertrek je om offertes aan te vragen voor warmtepompen. Hoe natter de grond, hoe minder leidingen je nodig zal hebben. Een droge zandgrond is slecht en resulteert in 10W/m². Een vochtige leemgrond is goed en brengt tot 30 W/m² op.

Opgelet: als houder van een horizontaal captatienet hou je steeds rekening met de beplanting in je tuin. Sterke wortelen zoals deze van een beuk of bamboe dient vermeden te worden.

Om ruimte te besparen kan er eventueel met twee niveaus gewerkt worden. Er wordt dan één leiding op 2 meter diepte gelegd en daarboven komt een andere leiding met 1 meter hoogteverschil. Hou er reeds rekening mee als je ooit in de tuin een vijver of zwembad wenst aan te leggen.

Kan ik zelf een horizontaal captatienet aanleggen voor mijn warmtepomp?

Het is perfect mogelijk om zelf een captatienet aan te leggen. Wel raden we aan om enkel de sleuven te graven als je niet over de nodige kennis beschikt. Heb je een grondige dosis doe-het-zelf kennis dan kan je de leidingen klaarleggen en reeds naar de collectorput geleiden. Wat je sowieso moet doen is werken volgens het plan van de installateur. Een slecht aangelegd captatienet is nadelig voor het rendement van je warmtepomp.

Bepaling van de warmtegeleidbaarheid van de grond

Om de warmtegeleidbaarheid van je grond te berekenen kan er een monster naar het labo gestuurd worden maar let hierbij op dat het monster(sample) representatief is voor je volledige tuin:

• De sample is vrij van weersomstandigheden ( net geregend, dicht bij een bestaande vijver, … )
• Zorg dat je zeker bent dat de tuin overal over gelijkaardige grond beschikt. Soms gebeurt het dat bij een verbouwing grote delen grond verplaatst worden of aan een deel van de tuin nieuwe aarde toegevoegd werd ( gazon, moestuin, ... )
• Laat het monster/sample onderzoeken door een neutraal labo en voeg de resultaten toe aan je offerte voor een grond/water warmtepomp

Hou er ook steeds rekening mee dat je grond niet overal dezelfde warmte, vochtigheid en samenstelling zal hebben. Het stukje tuin dat op 30 meter van de woning in de wind ligt, droogt bijvoorbeeld vlugger uit. Hier kan je samen met de installateur bekijken of je extra leidingen voorziet of niet.

Grond/water warmtepompen met een verticaal captatienet

Als je te weinig oppervlakte beschikbaar hebt voor een horizontaal captatienet wil dit niet zeggen dat je geen grond/water warmtepomp kan installeren. Het alternatief is een verticaal captatienet. De diepte van deze boorputten is afhankelijk van hoeveel vermogen je wenst en de samenstelling van de bodem. Hou er wel rekening mee dat, bij het graven van putten dieper dan 50 meter, er een bouwvergunning nodig is. In sommige gemeenten is een melding ook voldoende afhankelijk van de diepte en locatie van het perceel.

Het spreekt voor zich dat het boren van putten duurder zal uitvallen dan het uitgraven van sleuven. Daar kan gelukkig tegenover gesteld worden dat een warmtepomp met verticale captatie het hoogst mogelijke rendement haalt.

De werkwijze voor een verticaal captatienet is dezelfde als voor een horizontaal captatienet maar in plaats van sleuven wordt er gewerkt met boorputten.

Rendement van grond/water warmtepompen

Door de constante temperatuur van de diepe grond is het rendement van een grond/water warmtepomp hoger dan een warmtepomp dat moet werken met omgevingswarmte dat beïnvloedbaar is door seizoenen of weersomstandigheden.

Zelfs bij een tijdelijke koudegolf zal de warmtepomp nog voldoende warmte kunnen aanleveren om de woning te verwarmen en te voorzien van warm water. Wel is het belangrijk dat het captatienet goed is aangelegd. Hoe dieper de leidingen liggen, hoe beter. Vandaar dat een warmtepomp met verticale captatie nog net even beter scoort dan met een horizontale captatie.